Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z najczęściej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Wspólnicy tej spółki mogą swobodnie dysponować swoimi udziałami, jednak ich sprzedaż podlega określonym wymogom formalnym oraz ewentualnym ograniczeniom wynikającym z umowy spółki.
Jak wygląda proces zbycia udziałów i na co należy zwrócić uwagę?
Forma prawna umowy zbycia udziałów
Aby sprzedaż udziałów była skuteczna, konieczne jest zawarcie umowy w formie szczególnej – na piśmie z notarialnym poświadczeniem podpisów. Niedochowanie tego wymogu powoduje nieważność transakcji.
Jeżeli spółka została założona przy wykorzystaniu systemu S24, zbycie udziałów może odbyć się drogą elektroniczną, bez konieczności wizyty u notariusza. Wystarczy, że strony opatrzą dokument kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub osobistym.
Ograniczenia w zbywaniu udziałów
Mimo że co do zasady wspólnik może swobodnie sprzedawać swoje udziały, umowa spółki może wprowadzać pewne ograniczenia, takie jak:
- Wymóg zgody spółki – zarząd może decydować, czy dany udziałowiec może sprzedać swoje udziały,
- Prawo pierwszeństwa – wspólnik chcący sprzedać udziały musi najpierw zaoferować je pozostałym wspólnikom,
- Prawo pierwokupu – wspólnicy mogą skorzystać z prawa do odkupienia udziałów na warunkach określonych w Kodeksie cywilnym.
Dodatkowo, jeśli wspólnik jest zobowiązany do świadczenia określonych usług na rzecz spółki, umowa spółki może wymagać jej zgody na sprzedaż jego udziałów.
Należy również pamiętać, że ustalenia dotyczące zbycia udziałów nie zawsze muszą być zawarte w umowie spółki – często są one regulowane w osobnych porozumieniach wspólników. Dokument taki może określać szczegółowe zasady sprzedaży udziałów, a także zawierać tzw. klauzule opcyjne, które przewidują obowiązek nabycia udziałów drugiego wspólnika po zaistnieniu określonych zdarzeń.
Sprzedaż udziałów bez zgody Spółki
Odmowa zgody na sprzedaż udziałów nie oznacza, że transakcja nie może dojść do skutku.
Wspólnik ma możliwość zwrócenia się do sądu rejestrowego z wnioskiem o wydanie zgody na zbycie udziałów. Sąd podejmie decyzję, jeżeli uzna, że istnieją ważne powody – może to być np. konflikt między wspólnikami, który uniemożliwia dalsze prowadzenie spółki.
Spółka może również wskazać inną osobę jako potencjalnego nabywcę udziałów. Jeśli jednak nie dojdzie do porozumienia w kwestii ceny i warunków sprzedaży, rozstrzygnięcie w przedmiocie tych aspektów może nastąpić na drodze sądowej.
Zbycie części i ułamkowej części udziałów
Sprzedaż udziałów nie zawsze oznacza zbycie ich w całości.
Możliwe jest bowiem rozporządzenie:
• Częścią udziału – prowadzi to do podziału udziału na mniejsze jednostki, o ile pozwala na to umowa spółki,
• Ułamkową częścią udziału – udział staje się wówczas współwłasnością kilku osób, zamiast tworzenia nowych udziałów.
Przy podziale udziałów warto zwrócić uwagę na ograniczenia wynikające z umowy spółki oraz minimalną wartość nowopowstałych udziałów.
Co zrobić po sprzedaży udziałów?
Zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z obowiązkami po stronie sprzedającego. Przede wszystkim musi on w ciągu 14 dni od zawarcia umowy sprzedaży złożyć do urzędu skarbowego deklarację PCC-3 oraz opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Dodatkowo, uzyskany przychód ze sprzedaży udziałów podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Należy również pamiętać o sytuacji, w której zbywca udziałów pełni funkcję członka zarządu. Sama sprzedaż udziałów nie powoduje automatycznego ustania jego mandatu – niezbędne jest złożenie przez niego rezygnacji lub podjęcie przez wspólników uchwały o jego odwołaniu.
***
Staranna organizacja procesu sprzedaży udziałów – w tym ich wycena oraz zbadanie ewentualnych ograniczeń w zbywaniu – umożliwia sprawne przeprowadzenie transakcji i zabezpiecza interesy zarówno sprzedającego, jak i nabywcy
***
www.konopackilegal.pl